Plaats je daar nog een komma?

Komma's en punten plaatsen: een knap lastig of knap, lastig kunstje?
Op een knap nieuwsgierige collega word je misschien wat sneller boos dan op een knappe, nieuwsgierige collega die altijd bereid is je tips te geven voor correct schrijven. Of een collega, die....?

Leestekens als punten, komma's en accenttekens plaats je als ze een duidelijke functie hebben in je tekst of zin. Bijvoorbeeld om structuur aan te brengen, iets aandacht te geven of gewoon om de tekst wat 'spannender'  te maken. Soms zijn punten en komma's juist overbodig en kunnen ze je tekst zelfs onaantrekkelijk maken. Ontwerpers weten daar alles van en zullen dan ook vast wel eens in de clinch liggen met taalpuristen.

Hoe zit het eigenlijk met de punt en de komma? Wanneer hoor je deze leestekens toch echt te plaatsen?

 

Punt uit?
Voor het plaatsen van de punt gelden nog steeds de volgende regels:
1) Aan het eind van de zin met een mededeling plaats je nog altijd een punt.

2) Achter vragende zinnen of zinnen die iets uitroepen, plaats je na het vraagteken of uitroepteken geen punt.

3) Eindigt de zin met een afkorting, dan plaats je geen punt achter de punt van de afkorting.

 

Dus:
Hij staat bekend als Jan de Haas jr.

Dat bedrijf handelt in archiefmiddelen als kasten, mappen, ordners etc.

 

Let op
1) Titels, kopjes en tussenkopjes zijn geen zinnen, dus laat je daarin de punt achterwege.
2) Een afgekort woord (geen letterwoord als btw en cao) krijgt één punt als het één woord betreft: drs., mr. en nr.
3) Bestaat een afkorting uit meer woorden, dan plaats je per afgekort woord een punt: z.g.a.n., m.a.w.

Geen komma te veel?
De komma geeft in lange zinnen de lezer adem. Bovendien kun je met dit leesteken ongewenste dubbelzinnigheid voorkomen. Een knap eigenwijze collega hoeft nog niet de mooiste van de afdeling te zijn. Een knappe, eigenwijze collega misschien wel.
Ook voor de komma's gelden nog steeds de volgende regels:
1) Plaats een komma voor voegwoorden (aangezien, mits, voordat), tenzij de zin heel kort is. Bijvoorbeeld:
Karel komt niet naar de cursus, hoewel hij vorige week nog met mij de opdrachten heeft gemaakt.
Hij komt niet omdat hij ziek is.
2) Zet een komma tussen twee persoonsvormen. Bijvoorbeeld:
Wie morgen niet komt, wordt meteen van de lijst geschrapt.
Als je met de trein reist, krijg je een extraatje van de baas.
3) Voor een bijzin plaats je een komma als je de bijzin weg kunt laten zonder dat de betekenis van de zin verandert. Bijvoorbeeld:
Baby's, die afhankelijk zijn van hun ouders of verzorgers, hebben veel aandacht nodig.

4) Als een zin een opsomming bevat met korte delen, komen tussen die delen komma's. Tussen het een na laatste deel en het laatste deel plaatsen we 'en'. Bijvoorbeeld:

Ze bestelde apparatuur, software, computerboeken en meubilair via internet bij één bedrijf.

Wat is ouderwets?

Punten en komma's in het briefhoofd en de adressering (naw-gegevens) laat je volgens de huidige voorschriften definitief achterwege. Wel kent de zakenbrief nog drie formele komma's: tussen de plaats en datum (Oldebroek, 3 februari 2010), in de aanhef (Geachte mevrouw Van de Weg, ) en in de afsluiting (Met vriendelijke groet,). Een slotzin mag je niet meer eindigen met een komma.
Dus niet:
Hopende u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben,

Wel:
Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Kortom

De punt is niet uit en de komma is evenmin uit zicht. Veel schrijvers zijn echter met de komst van de computer steeds makkelijker geworden in de omgang met leestekens (zo'n gedoe op het toetsenbord). Anno 2010 lijkt het er echter op dat we weer helemaal op de kleintjes willen letten: in financieel en taalkundig opzicht.<<